Hanna Lis, Paweł Lis "Kuchnia Słowian, czyli o poszukiwaniu dawnych smaków"

Autorzy: Hanna Lis, Paweł Lis

Tytuł: Kuchnia Słowian, czyli o poszukiwaniu dawnych smaków

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia

Rok wydania: 2015

„Kuchnia Słowian, czyli o poszukiwaniu dawnych smaków" to książka łącząca w sobie kilka wymiarów. Można ją traktować jako publikację historyczną, bo autorzy zabierają nas w czasy wczesnego średniowiecza, opowiadając o zwyczajach Słowian.

Jest to na pewno książka przygodowa. Hanna i Paweł Lisowie zafascynowani i zaciekawieni kulturą naszych przodków, postanowili przeprowadzić eksperyment. Wymyślili sobie, że aby odnaleźć dawne smaki, będą odtwarzać potrawy wczesnośredniowieczne w taki sam sposób jak czynili to Słowianie. Na podstawie wykopalisk i wiedzy archeologicznej z tamtego okresu, wyrobili naczynia glinianie, urządzili sobie chatę i osiedli w Grodzisku Żmijowiska pod Kazimierzem Dolnym i rozpoczęli przygodę swojego życia. 

[źródło zdjęcia]

Ponieważ w książce mowa o kuchni, nie mogło zabraknąć przepisów, a jest ich naprawdę sporo. Mamy zatem w rękach również książkę kucharską połączoną z małym poradnikiem gotowania według wczesnośredniowiecznych zasad.

Oprócz wartości merytorycznej - ciekawostek, felietonów o obyczajach Słowian, sposobach przyrządzania potraw, narzędziach używanych w dawnych gospodarstwach, obrządkach związanych z jedzeniem, codziennych trudach, książka ta ma wartość estetyczną. Jest przepięknie wydana, ilustrowana niesamowitymi zdjęciami, które pobudzają ślinianki do ruchu.

Paweł Lis jest twórcą i pomysłodawcą ośrodka archeologii doświadczalnej, który działa w Kazimierzu Dolnym. Jest to specyficzna metoda naukowa, która polega na symulacji działań i czynności, których ślady odkryto podczas wykopalisk. Czyli- jak np. wykopali jakiś dziwny badyl z kilkoma umocowanymi po bokach mniejszymi badylkami, to dociekali do czego to się może przydać i wyrabiali podobne, by używać w swojej odtworzonej na kształt słowiański chacie. Tak właśnie m.in. odkryli mątewkę, dzisiejszy mikser. Tak też odtwarzali naczynia gliniane, poznawali metody wytapiania żelaza, czy budowania chat.

 

[źródło zdjęcia]

Dla mnie ta książka była prawdziwą ucztą, choć wiem, że kuchnia wczesnośredniowieczna nie mieści się w moich preferencjach żywieniowych. Ale dowiedziałam się, że polskie łąki to dobrze zastawiona jadalnia. Wbrew pozorom Słowianie nie jedli dużo mięsa (z książki dowiecie się o tym, jak je konserwowali- nawet nie miałam pojęcia, że jest tyle metod przechowywania żywności, ale my w XXI wieku mamy przecież lodówki i hipermarkety, w których przez okrągły rok można dostać wszystko, po co więc cokolwiek przechowywać?), ale za to ile stosowali przypraw (nie było wtedy pieprzu i jak myślicie, co go zastępowało?), wykorzystywali to, co im natura dawała. Powiem szczerze, że podziwiam autorów, bo choć sama lubię eksperymentować w kuchni, to smaki, do których dochodzili państwo Lisowie czasami budziły mój podziw dla ich kulinarnej odwagi (opis przyrządzania ślimaków-nie czytajcie tego podczas konsumpcji czegokolwiek, nawet gumy do żucia).

Z książki dowiecie się również, że oprócz piwa, które w tamtych czasach miało zupełnie inny smak i pozbawione było bąbelków, Słowianie popijali różne polewki, herbata nie była bowiem jeszcze wtedy znana, a o kawie to się nawet jeszcze nikomu nie śniło. Poczytacie sobie o pierwszych przepisach, o tym czym różni się obiata od piru, jakie pierwotnie znaczenie miała strawa, co to jest tryzna i podagrycznik, poznacie nowe smaki ziół, które rosną na naszych łąkach (dobrze, że w książce są zdjęcia tych wszystkich taszników, macierzanek, gwiazdnic i kurdybanków, bo inaczej człowiek, by się w tym wszystkim nie połapał, a tak, idzie sobie z książką na łąkę i zbiera świeże zioła np. do przyrządzenia tłókna).

A przepisy- no cóż, niektóre są banalnie proste i oczywiste i do czasów dzisiejszych przetrwała w naszej tradycji kulinarnej (smalec z jabłkami, golonka, kiszona kapusta), ale są też i propozycje dla odważnych (wspomniane ślimaki) i ciekawskich (słowiański arbuz). Trafionym pomysłem jest to, że autorzy podają przepis i sposób wykonania w wersji słowiańskiej (czyli, jak ktoś ma czas i możliwości, by wykopywać jamy do wędzenia), ale też podsuwają wersję współczesną na kuchenki, piekarniki i inne sprzęty, które ułatwiają nam pracę w kuchni.

Z apetytem pożarłam tę książkę i przyznać muszę, że nie przejadłam się, ale też i nie nasyciłam do końca, zaspokoiłam pierwszy głód i z chęcią zjadłabym jakiś dobry słowiański podwieczorek.