Teksty umieszczane na tym blogu, są mojego autorstwa. Kopiowanie i wykorzystywanie ich w innych miejscach, tylko za zgodą autorki

wtorek, 30 października 2012

Nagroda Poetycka im. Wisławy Szymborskiej

Wisława Szymborska w swym testamencie oprócz powołania fundacji zażyczyła sobie, by powstała nagroda, która miałaby wyróżniać młode poetyckie talenty oraz wspomagać pisarzy znajdujących się w trudnej życiowej sytuacji. 

W piątek ogłoszono powołanie Nagrody Poetyckiej im Wisławy Szymborskiej. Wyróżnienie będzie przyznawane za książkę poetycką wydaną w języku polskim w roku poprzedzającym. Do nagrody zgłoszone mogą być tomy poetyckie wydane oryginalnie po polsku lub w przekładzie na język polski. Kapituła spośród nadesłanych propozycji wybierze pięć nominacji, które ogłosi w maju. We wrześniu podczas uroczystej gali, która zawsze będzie miała miejsce w Krakowie, jury wyłoni laureata, któremu wręczy 200 tys. zł. i statuetkę (autora jeszcze nie wyjawiono). Jeżeli nagroda powędruje do zagranicznego poety, wtedy również tłumacz otrzyma czek, ale na kwotę 50 tys. zł.

Pierwsza edycja Nagrody już za rok.

W jury Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej zasiądą:

1.  Anders Bodegard - tłumacz literatury polskiej i francuskiej.
2.  Clare Cavanagh - slawistka, literaturoznawczyni, tłumaczka, specjalizuje się we współczesnej poezji rosyjskiej, polskiej i angloamerykańskiej.
3. Maria Delaperriere - profesor dr hab., badaczka literatury i kultury XIX i XX wieku, komparatystka.
4. Luigi Marinelli - slawista, polonista, krytyk, tłumacz, od 1994 r. kierownik Katedry Polonistyki na rzymskim Uniwersytecie La Sapienza, członek zagraniczny PAN i PAU, członek honorowy Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.
5.Abel Murcia Soriano - hiszpański poeta, nowelista, tłumacz. Jest dyrektorem Instytutu Cervantesa w Krakowie.
6.Adam Pomorski (przewodniczący Kapituły Nagrody) - krytyk literacki, eseista, poeta, tłumacz z języka rosyjskiego, niemieckiego, angielskiego, białoruskiego i ukraińskiego (przekładał m.in. Bunina, Dostojewskiego, T.S. Eliota, Goethego, Rilkego); prezes Polskiego PEN Clubu.
7. Renate Schmidgall - ukończyła slawistykę i germanistykę na Uniwersytecie w Heidelbergu. 1984-1996 pracowała w Deutsches Polen-Institut (Niemiecki Instytut Kultury Polskiej) w Darmstadt, a od 1996 poświęciła się tłumaczeniom literackim z języka polskiego. (Huelle, Stasiuk, Krall, Kuczok, Sommer, Szymborska, Zagajewski.)
8. Marian Stala - krytyk i historyk literatury, profesor na Wydziale Polonistyki UJ, znawca współczesnej poezji polskiej; laureat nagrody Fundacji Kościelskich oraz Nagrody im. Kazimierza Wyki.
Sekretarzem nagrody jest Paulina Małochleb.






sobota, 27 października 2012

Strachowy wieczór


Jesień się zaczęła, a wraz z jesienią Strachy, jak co roku bywa, zawitały do Wrocławia. Niedawno ukazało się Strachowe DVD, ale Grabaż wczoraj stwierdził, że Polacy DVD nie kupują, nie oglądają. No cóż. Sama jeszcze Strachowego DVD nie posiadam, ale w tegorocznym liście do św. Mikołaja na pewno o nią poproszę.

A wczorajszy koncert... miałam wrażenie, że zaraz cały klub wyleci w powietrze od nadmiaru energii. Publiczność i zespół świetnie się dogadywali, takiej interakcji już dawno nie doświadczyłam na Strachowym koncercie.

W lutym ma się ukazać nowa płyta, więc chłopaki powoli oswajają publikę z nowymi utworami. Wczoraj mieliśmy zatem okazje usłyszeć kilka nowości z singlowym Mokotowem" na czele.
Koncert to był wyjątkowy. Prawie dwugodzinny. Poleciała „Awangarda, jazz i podziemie", rozdygotały „Dygoty", rozskakał „Czarny chleb i czarna kawa", rozśpiewała „Piła tango". Zespół przygotował też kilka rarytasków. I tak poleciały dawno już nie grane „Po prostu pastelowe" i „Siedzimy tu przez nieporozumienie" z główną rolą Rzufia. Ale za to jakie bisy były! Sam fakt, że na pożegnanie zagrali chyba z pięć utworów, w tym „Na pogrzeb króla" świadczy o wyjątkowości wczorajszego wieczoru. Dorzućmy jeszcze do tego dedykowane niedawno zmarłemu Gintrowskiemu „A my nie chcemy uciekać stąd" i ja już byłam naładowana po cebulki włosów.
Trzeba przyznać-chłopaki byli w lepszej formie niż wiosną. A tak na smaczka zapuszczam nowy singiel. Teledysku nie komentuję, ale zwracam uwagę na rewelacyjny mocno aluzyjny tekst :) Ktoś na fb domagał się Nobla dla Grabaża. Powiem Wam- ja tam nie miałabym nic naprzeciwko :)

Miłego słuchania.

U Was też tak śnieży?

czwartek, 25 października 2012

Marek Susdorf "Trzy śmiertelne historie: Dziennik znaleziony w piekarniku"


 



Autor: Marek Susdorf
Tytuł: Trzy śmiertelne historie: Dziennik znaleziony w piekarniku.
Wydawnictwo: Nowae Res- Wydawnictwo Innowacyjne
Rok wydania: 2012







Utwór po pierwsze jest tragedią, po drugie autohagiografią niejakiej magdaleny d. (pisownia oryginalna, przyp. mój) Po trzecie jest powieścią - zabawą lalkami: jest to forma nowa, choć stara, osoby uczestniczące w tej tragedii można dotknąć i opluć, bo są na wskroś realne, istnieją w konkretnym czasie i konkretnym miejscu, z charakterystycznym dla siebie chamstwem i bezczelnością chwyciłam je w obie dłonie i rozpoczęłam ich nowe życie."

Tak właśnie zaczyna swój wulgarny monolog narratorka i jednocześnie bohaterka książki Marka Susdorfa „Trzy śmiertelne historie: Dziennik znaleziony w piekarniku".

Susdorf wciela się w rolę młodej sfrustrowanej życiem kobiet,  magdalena d. jest bowiem heroiną, niczym Jezus poświęca się dla ludzkości, bo rodzi dziecko, przedłuża gatunek, przez osiem i pół miesiąca nosi je w sobie, by później wypluć na świat.

Magdalena D. jest wulgarna, pluje jadem, nie przebiera w słowach. Całą swoją nienawiść do świata, do krzyśka-mój - półroczny-  mąż przelewa na kartki swojego pamiętnika, tworząc autohagiografię.

Kiedyś było inaczej, na studiach mieszkała z mladim, jej ówczenym chłopakiem, ale okazało się, że mladi odkrył swoje prawdziwe ja i zostawił ją dla faceta. Ale się nadal przyjaźnią.

Wpadła. Zaszła w ciążę. Z krzyśkiem, nieporadnym życiowo gościem, który jest śmierdzącym leniem i nie interesuje go nic prócz mundialu.

Pojawiło się dziecko. Pojawiły się problemy. Odcięli prąd, gaz, a jedyną pracą, jaką załatwiła jej aseksualna koleżanka ada- notabene, podobno pierwsza w literaturze polskiej bohaterka aseksualna, tzw. „aska"- to skręcanie długopisów.

Dziwicie się, że magdalena d. jest sfrustrowana, że rzuca mięsem i ma serdecznie dość wszystkiego? Ja się nie dziwię i nawet jej współczuję, ale nie lubię jej.

Susdorf przełamuje wszelkie stereotypy. To zadziwiające, że autor ma tak ogromny dar empatii przez co jego bohaterka nie jest papierową kukiełką- z kart tej książki bije autentyczna czarna rozpacz. To literatura drażliwa, jątrząca, podejmująca w sposób nietypowy temat macierzyństwa , mówiąca o traumach, zagubieniu i niezgodzie na zastaną rzeczywistość. Zamiast miłości rodzicielskiej jest żal, jest złość, jest poczucie beznadziei.  magdalena d. nienawidzi swojego dziecka, nie potrafi się nim zająć, nie jest kobietą, w której dojrzewa instynkt macierzyński: „(...) pytam się: co do cholery, znaczy matka?! Kim jest matka?! Kim musi być?! Ja nie chcę, ja chcę być sobą, to dziecko, to półzwierzę przez kosmitów podrzucone". Tak, wszystko to jeden wielki spisek przeciwko niej.  Ona nie nadaje się na matkę, a on nie nadaje się na ojca, ale dziecko jest.

Tak, Susdorf łamie stereotyp kobiety, która powinna bez problemu dojrzeć do roli matki, tak, autor świetnie wciela się w rolę swej głównej bohaterki, tak daje czytelnikowi siarczysty policzek, ale to tylko na tym poziomie. Postaci męskie bowiem są już marionetkowe- mąż, który spędza całe dnie przed telewizorem, były chłopak, który odkrywa, że jest gejem, ale gdy przeżywa miłosny zawód, przychodzi się wyżalić do swej dawnej miłości.
Jest jeszcze była przyjaciółka, której się w życiu ułożyło.
magdalena d. nienawidzi ich wszystkich.

„Trzy śmiertelne historie: Dziennik znaleziony w piekarniku" to książka niewielkich rozmiarów, ale z wielkim ładunkiem emocjonalnym. Pisana wulgarną polszczyzną, ociekająca jadem płynącym z poczucia niesprawiedliwości.  To monolog, który wpędza w depresję, proza krwista, przywodząca na myśl styl Elfriede Jelinek. Autor nie bał się z innej perspektywy ukazać problemu macierzyństwa, ale Ty Czytelniku zastanów się, czy nie boisz się konfrontacji z magdaleną d. Ja się nie bałam. Warto było podjąć ryzyko.

poniedziałek, 22 października 2012

Izabela Meyza, Witold Szabłowski "Nasz mały PRL.Pół roku w M-3 z trwałą, wąsami i maluchem"


 


Autorzy : Izabela Meyza, Witold Szabłowski
Tytuł: Nasz mały PRL. Pół roku w M-3 z trwałą, wąsami i maluchem
Wydawnictwo: Znak
Rok wydania: 2012





A gdyby tak cofnąć się w czasie trzydzieści lat? Szalone? Niemożliwe? Pretensjonalne? Dwoje dziennikarzy z Warszawy- Izabela Meyza i Witold Szabłowski wpadli na wariacki pomysł: zróbmy swój mały PRL, odtwórzmy w kapitalizmie warunki życia jakie panowały w komunizmie. Da radę? Ano.

Pomysł na projekt wziął się z przekory" - wspomina Szabłowski w jednym z wywiadów. „Skoro wszyscy tak bardzo w dzisiejszych czasach chcą być z przodu, to my zdecydowaliśmy, że umościmy się nieco z tyłu"- dodaje. Poza tym dla Izabeli Meyzy, antropolożki, taki projekt to świetny materiał do badań, a dla Witolda Szabłowskiego, reportera, cofnięcie w czasie może być tematem na reporterską publikację.

Ale od samego początku autorzy mieli wiele problemów. Najpierw musieli określić w jakim roku będą żyć, bo jak uświadomił ich znajomy historyk, PRL to niejednorodny czas, w każdym roku było inaczej i tak naprawdę cały ten okres można podzielić na małe epoki.

Meyza i Szabłowski swoją wizję PRL-u chcieli oprzeć na wspomnieniach ze swojego dzieciństwa (oboje urodzili się na początku lat osiemdziesiątych), wspomnieniach znajomych, rodziców, ale okazuje się, że każdy pamięta tamte czasy zupełnie inaczej. Jeden narzeka na jedzenie, inny z kolei stwierdza, że dzisiejsza żywność, w porównaniu z przeszłością, jest śmieciowa. Jedni narzekają na złej jakości ubrania, inni twierdzą, że w tamtych czasach to dopiero były marki, nosiło się odzież kilka lat, a nie to co dzisiaj- jednosezonówki. Jednym PRL kojarzy się z poniżeniem, innym z kolei z poszanowaniem drugiego człowieka (sic!). No i bądź tu teraz mądry- ilu Polaków, tyle opinii. W takim wypadku trzeba sięgnąć po opracowania naukowe, gazety z tamtych czasów i przede wszystkim przejrzeć statystyki GUS-u. Na takich podstawach dwoje dziennikarzy oparło swój projekt. Dzięki statystykom wiedzieli ile żywności przysługiwało ówczesnemu statystycznemu Polakowi,  choć, jak się później autorzy dowiedzieli, statystyki swoją drogą, a życie swoją.

22 lipca 1981 rok - 67. rocznica Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, data, która staje się również początkiem peerelowskiej przygody.
Szabłowski i Meyza wyłączają komórki, odłączają Internet i przeprowadzają się  na Ursynów do mieszkania z wielkiej płyty. Jest tam wszystko zachowane, tak, jakby mieszkanie nadal tkwiło w swojej epoce. Pokój z meblościanką, telefon z tarczą, pralka „Frania". Projekt czas zacząć.

Przez pół roku autorzy próbują odtworzyć ducha roku 1981. Szukają kolejek, w których można stać, pytają zdezorientowanych sprzedawczyń, co tym razem rzucili na sklep, próbują się zaprzyjaźnić z sąsiadami i zaktywizować się społecznie. Dla niektórych może to być zabawne-szukanie papieru toaletowego, czy też odżywianie się mortadelą i ziemniakami, gdy półki w sklepach uginają sie od towarów. Ludzie patrzą na nich jak na wariatów, a znajomi traktują jak zjawisko. Do czasu, bo ileż można?

Meyza i Szabłowski otoczyli się gadżetami z epoki, myli się szarym mydłem, używali szamponu familijnego, jedli kurczaka po polsku, ubierali się w bieliznę non-iron, prali na sposób rosyjski, szorowali wannę pastą bhp, a nawet udało im się dostać z przydziału fiata 125p. Zabrali ze sobą czytelnika w podróż sentymentalną, ale to nie wszystko.

Ogromną wartością książki i całego projektu jest refleksja nad współczesnością. Autorzy przez pryzmat peerelowskich perypetii i obserwacji wyciągają istotne wnioski o zmianach społecznych, kulturowych i duchowych, jakie zaszły na przestrzeni trzydziestu lat. Zmieniły się przede wszystkim role płciowe. Mężczyźni nie są już typowymi macho, którzy po przyjściu z pracy zasiadali przed telewizorem i czekali aż żona poda im kapcie i talerz zupy z „wkładką".
Kobieta nie jest już kurą domową, która ma zająć się dzieckiem i domem.
Autorzy zwracają uwagę na to, że zanika życie towarzyskie. Teraz nie wiesz, kto mieszka obok, a kiedyś sąsiad to niemal jak rodzina był. Ludzie ze sobą rozmawiali, w kolejkach zawiązywały się więzi międzyludzkie, dzieciaki nie siedziały przed komputerami, tylko szalały na trzepakach.

Meyza i Szabłowski doprowadzili projekt do końca, choć były momenty, w których skapitulowali. Problem z pracą- przesyłaniem tekstów napisanych na maszynie, gdy żyjemy w świecie elektroniki, maili i Worda. A co zrobić, gdy pilnie trzeba się dostać do lekarza, a najbliższe terminy są na za miesiąc. Prywatnie iść nie można, bo przecież w PRL-u nie było prywatnych klinik. Jak sobie poradzić ze sprawami higieny?  Gdzie znaleźć sklepy z pozostałościami peerelowskich produktów?

„Nasz mały PRL" to książka cudnie pochłaniająca, przywołująca wspomnienia, przezabawna, ale i zmuszająca do refleksji. Ile w nasz- ludziach konsumpcyjnych pozostało z homo soviectusa- pytają siebie autorzy. No właśnie- ile?

niedziela, 21 października 2012

Milijenko Jergovic laureatem Angelusa


Wczorajszy wieczór należał do literatury, po raz siódmy już bowiem została przyznana Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus. Wyróżnienie
jest przyznawane książce prozatorskiej wydanej w języku polskim w roku poprzedzającym edycję nagrody. Swój udział w konkursie mogą zgłosić wydawcy z 21 krajów Europy Środkowej. Angelus jest przyznawany publikacjom, które w wybitny sposób opisują rzeczywistość i przybliżają nam inne kultury.

W tym roku wyłonienie siódemki nie było trudne, ponieważ książki, które znalazły się w finale są wybitne. To najlepsze książki, które tak naprawdę same weszły do finału" - zauważył profesor Andrzej Zawada-jeden z jurorów.

„Tegoroczna edycja różni się od poprzednich. Pierwszym novum jest fakt, że siedem nominowanych książek należą do prozy artystycznej, nie ma w tegorocznym finale żadnej książki reporterskiej, eseistycznej. Okazuje się, że proza świetnie potrafi mierzyć  się ze współczesnością. To kolejna nowość. Do tego należy dodać, że finaliści są reprezentantami młodego pokolenia.  Również po raz pierwszy w historii nagrody Polska ma tak silną reprezentację"- dodał.

Wybór siódemki finalistów-jak wspomniał profesor Zawada- nie był trudny, tak już przy wyłonieniu laureata dyskusja toczyła się do samej gali. Ostatecznie decyzją jury, na którego czele, jak co roku, stanęła Pani Natalia Gorbaniewska, statuetka autorstwa Ewy Rossano i czek na 150 tys. zł powędrował do chorwackiego pisarza Milijenko Jergovica za książkę „Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki”. Nagrodę w wysokości 20 tys. zł otrzymała Magdalena Petrycka za przekład zwycięskiej powieści.

„Nie potrafię mówić po polsku. Nie spodziewałem się przyznania nagrody i nic nie przygotowałem, ale mam nadzieję, że nie rozczarujecie się moją książką"- wyznał Jergović przy odbieraniu statuetki.

Jak co roku gala podzielona została na dwie części- artystyczną i oficjalną. Częścią artystyczną zajął się wrocławski Teatr Capitol. Aktorzy w krótkich inscenizacjach przedstawili fragmenty nominowanych książek, a oprawą reżyserską zajął się Tomasz Man. Wieczorną uroczystość poprowadził Adam Cywka.

Cóż, pozostało pogratulować laureatom i Wydawnictwu Czarne, które wydało zwycięską książkę.