Mariusz Szczygieł, Niedziela, która zdarzyła się w środę

"Miałem szczęście być świadkiem, kiedy pewnym ludziom w środę przydarzyła się niedziela. To moja pierwsza reporterska książka. Z czasów, kiedy uwielbiałem pisać o Polsce, kiedy nie prowadziłem jeszcze talk-show w telewizji i kiedy nie miałem pojęcia, że pojadę w jakimkolwiek celu do Czech. Są to reportaże o przeciętności, bo sam pochodzę z przeciętnego miasteczka i, jak mówi mój tata Jerzy Szczygieł, to piękne być przeciętnym. Nowa Polska po upadku komuny postawiła przed przeciętnymi nieprzeciętne zadanie. Dlatego proszę potraktować tę książkę jako relację z zawodów w utrzymywaniu się na powierzchni".

[Mariusz Szczygieł]

W 1997 roku nieznany jeszcze szerokiej publiczności reporter Mariusz Szczygieł wydaje swój pierwszy zbiór reportaży pt. „ Niedziela, która zdarzyła się w środę”.  W roku 2011 wydawnictwo Czarne wydaje reedycję debiutu sławnego już dziś czechofila. Nowe wydanie zasługuje na uwagę nie tylko ze względu na wartość merytoryczną, ale i ze względu na jakość publikacji. Reportaże Szczygła przeplatane są czarno-białymi fotografiami Witolda Krassowskiego, który w latach 1989 – 1997 zamykał w fotograficznych kadrach codzienne życie Polaków. Owe fotografie stanowią idealne dopełnienie i wraz z tekstami autora „Gottlandu” zabierają nas w podróż do Polski lat dziewięćdziesiątych, kraju, który po obaleniu rządów komunistycznych wkraczał w nową rzeczywistość transformacyjną.

Szczygieł w swych tekstach skupia się przede wszystkim na zwykłym, przeciętnym człowieku. Przedstawia próby Polaków odnalezienia się w nowym ustroju. Poznajemy zatem pracowników firmy Elwro, którzy zostali zwolnieni po przejęciu zakładu przez niemiecki koncern, zaglądamy do listów pisanych do Rzecznika Praw Obywatelskich, w których zawarte są bolączki ówczesnego obywatela polskiego, czytamy historię Henryka Tkaczyka z Tomaszowa Mazowieckiego- szefa fabryki makaronu, który znęca się psychicznie nad pracownikami, by dzięki temu podbudować swe chore ego.

Szczygieł zagląda do fabryk, wsi, grzebie w dokumentach, jest wszędzie tam, gdzie coś ważnego się dzieje. Wciska nosa w polskie sprawy, opisuje jedno z największych przedsięwzięć budownictwa sakralnego ostatnich lat- budowę bazyliki w Licheniu. Reporter prześwietla również  gusta muzyczne Polaków, opisując fenomen disco polo. Tu znajduje się mój ulubiony cytat- zapytany w wywiadzie o hobby i o czytanie, wokalista zespołu Bayer Full odpowiada: „ O, czytam dużo. Przygodowe, książki akcji, prozy tylko nie lubię”- komentarz jest zbędny i tak jest niemalże w każdym tekście. Szczygieł nie analizuje, nie komentuje, on jedynie opisuje, dobiera fakty w taki sposób, który już narzuca interpretację. Zresztą, co tu interpretować? „Niedziela, która zdarzyła się w środę” to fragment najnowszej historii ukazany z dowcipnym dystansem. Już w tych debiutanckich reportażach ujawnia sie talent Szczygła- dowcip, ironia, zwracanie uwagi na z pozoru nieistotne szczegóły, na których oparte są historie. Dla młodego czytelnika ten debiutancki tom może stanowić swoisty przewodnik po ówczesnej polskiej mentalności. Co tu dużo pisać- Szczygieł ujmuje błyskotliwością i zaskakuje warsztatem. Lektura obowiązkowa!

Mariusz Szczygieł, Niedziela, która zdarzyła się w środę, wydawnictwo Czarne, Wołowiec 

Dziękuję wydawnictwu Czarne za przesłanie egzemplarza recenzyjnego książki.