Violetta Ozminkowski "Michalina Wisłocka. Sztuka kochania gorszycielki"

 

Autorka: Violetta Ozminkowski

Tytuł: Michalina Wisłocka. Sztuka kochania gorszycielki

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Rok wydania: 2014

 

Pani od miłości

Michalina Wisłocka jest nazywana pierwszą damą polskiej seksuologii. Jej „Sztuka kochania" po wydaniu w 1976 roku stała się bestsellerem i wiele osób wspomina jak w tajemnicy przed rodzicami, z wypiekami na twarzy, pochłaniało książkę, która łamała obyczajowe tabu.

To właśnie Pani Doktor rozpoczęła rewolucję seksualną w PRL-u, bez pruderii pisała o kobiecym orgazmie, świadomym macierzyństwie i antykoncepcji. Wisłocka na jednym z wykładów oświadczyła:   W pokoleniu wojennym i przedwojennym było procentowo szalenie dużo kobiet, które nigdy nie odczuwały orgazmu przy współżyciu i nigdy te sprawy im nie wychodziły. Prowadzenie poradnictwa seksualnego w momencie, kiedy ono właściwie się rodziło, kiedy nikt na dobrą sprawę nie wiedział w Polsce, jak to powinno wyglądać, było trudne. Ja w zasadzie ginekologiczne poradnictwo seksuologiczne zaczęłam robić na własny użytek. Cały pierwszy tom „Sztuki kochania" mówi o tym, jak kobieta może pomóc sama sobie. Bez udziału lekarza.

Seks jest tematem chwytliwym i od wieków wzbudza kontrowersje, ale Wisłocka zawsze podkreślała, że nie o seksie pisze, ale o miłości, bo tylko ona sprawia, że gdy się pojawia wszystko inne schodzi na dalszy plan - Gdy nadchodzą dni miłości, nic nie ma znaczenia, cały świat się nie liczy - pisała w swoim pamiętniku. Violetta Ozminkowski, dzięki uprzejmości Krystyny Bielewicz, córki Michaliny Wisłockiej, przejrzała pamiętniki wybitnej lekarki, porozmawiała z bliskimi i na tej podstawie powstała biografia, którą czyta się jak dobrze skonstruowaną powieść.

W „Michalina Wisłocka. Sztuka kochania gorszycielki" Ozminkowski często przytacza całe fragmenty dzienników, wykładów, wypowiedzi rodziny (mnóstwo jest tu opowieści i wspomnień Krystyny Bielewicz), niekiedy autorka pokusi się o komentarz i wartościowanie, ale przede wszystkim oddaje głos swojej bohaterce.

Niezaprzeczalną wartością tej biografii jest jej literackość. Ozminkowski dba o styl, formę, obrabia literacko anegdotki, wprowadza dialogi, które ubarwiają suche fakty. Jest to zabieg, który dodaje książce rytmu i stylistycznie ją wygładza. Autorka próbuje się wpisać w styl Wisłockiej charakteryzujący się nagromadzeniem egzaltacyjnych przymiotników i kwiecistych lukrowanych metafor. Tak, jest to grafomańskie i może lekko kiczowate, ale w tym cały urok tej biografii.  Wszakże to język nas określa, a w przypadku Pani Doktor, która była nad wyraz egzaltowana, trochę infantylna i beznadziejnie romantyczna, ten styl rewelacyjnie oddaje jej charakter.

Te zapiski pokazują, że życie najsławniejszej ginekolog wcale nie było takie różowe. Małżeństwo z apodyktycznym Stachem przyprawiło ją o chorobę serca, II wojna światowa dorzuciła do tego inne choróbska, a jakby jeszcze tego było mało, Wisłocka żyła w skrajnej nędzy. Po wydaniu „Sztuki miłości" środowisko naukowe traktować ją zaczęło jak śmierdzące jajko, z którym nie wiadomo co zrobić. Niby była specjalistką od miłości, wielu kobietom pomogła, uświadomiła polskie społeczeństwo, ale prywatnie nie potrafiła sobie poradzić z własnym życiem.

Była bardzo kochliwa i choć nie grzeszyła urodą, miała wielu kochanków. Spragniona miłości i odrobiny ciepła, popadała jednak w toksyczne związki. Była niedojrzała emocjonalnie, a trójkąt małżeński, w którym żyła ze Stachem i Wandą - przyjaciółką z lat młodości - psychicznie ją wykończył.

Skomplikowane relacje małżeńskie nie są jednak przedstawione w formie skandalu, Ozminkowski szanuje swoją bohaterkę, próbuje ukazać złożoność problemu, oddając czytelnikowi ocenę.

Wisłocka łamie stereotyp naukowca. Wprawdzie ginekologia wiele jej zawdzięcza, ale zaglądając na jej pracę od kuchni widzimy, że była chaotyczna, niekonsekwentna, pracowała falami, jak artysta, który czeka na natchnienie. W biografii ukazana jest jako swoiste enfant terrible, bo, gdy już się do czegoś zabierała, to waliła prosto w oczy. Jej córka wysuwa tezę, że słynna szczerość matki ma związek z niezdiagnozowaną lekką formą autyzmu - z zespołem Aspergera.

Środowisko naukowe zarzucało Wisłockiej brak kompetencji w pisaniu o miłości oraz grafomanię, władze nie chciały dopuścić do wydania książki, ale ostatecznie „Sztuka kochania" przeszła przez cenzurę i została dopuszczona do druku pod warunkiem, że na okładce będzie para małżeńska, a ilustracje w książce przedstawiające pozycje seksualne zostaną zmniejszone do formatu znaczka pocztowego.

Wiele w tej biografii emocjonalnego ekshibicjonizmu, ciekawostek, wiele intymnych fragmentów, wyznań wspomnień, które składają się na obraz kobiety, która potrafiła oddać się cała w miłości, ale nie potrafiła żyć.