Elif Shafak "Honor"

 

Autorka: Elif Shafak

Tytuł: Honor

Przekład: Maciej Świerkocki

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie

Rok wydania: 2013

Najnowsza powieść Elif Shafak to napisana z ogromnym rozmachem epickim saga turecko-kurdyjskiej rodziny Topraków, nad którą ciąży fatum. Akcja rozgrywa się w czterech różnych miejscach- wymyślonej kurdyjskiej wiosce nad Eurfatem, w Londynie, Stambule oraz w kilku fragmentach pojawia się Abu Zabi.

W centrum wydarzeń jest trójka rodzeństwa, ale główny wątek pisarka buduje wokół postaci Iskandera, który dopuścił się honorowego zabójstwa na matce. Nie mógł znieść myśli, że jego rodzicielka, złamała małżeńską przysięgę i zdradziła męża.  Shafak próbuje się skupić na relacjach między matką, a synem, ukazuje patriarchalny charakter tureckiej rodziny, gdzie to chłopiec jest zawsze uprzywilejowany. Tragedią jest natomiast, gdy kobieta rodzi same córki i nie może powić potomka męskiego. Tak jest w rodzinie Topraków. Prababka Esmy siostry Iskendera miała osiem córek, nigdy nie doczekała się chłopca. Złośliwy los jednak chciał, by Pembe, jedna z bliźniaczek, które powiła, urodziła pierworodnego syna. Iskendera właśnie, który stał się później przyczyną tragedii rodzinnej.

Jednak „Honor" to dla mnie przede wszystkim historia o braku zakorzenienia i potrzebie znalezienia własnego miejsca. W jednym z wywiadów pisarka wyjaśnia, że toprak to po turecku znaczy ziemia, a jej bohaterowie paradoksalnie nie mogą się osiedlić. Elias, w którym zakochuje się Pembe jest człowiekiem znikąd, nie ma swojego domu, podobnie jak Zeeshan, współwięzień Iskendera. Rodzina Topraków cały czas jest w biegu, nigdzie nie czuje się u siebie. Shafak śledzi ich emigracyjną wędrówkę przez pokolenia. Zderza tradycję europejską z tureckimi wierzeniami, choć nie jest to zakrojone na taką dużą skalę jak w jej poprzednich książkach. Tym razem Shafak rezygnuje ze świata dżinów i całej mistycznej otoczki, jedynie Jamila- Dziewicza Akuszerka jest w powieści kimś, kto ma kontakt z duchami, poza tym posiada tajemniczą Bursztynową Konkubinę, z którą wiąże się pewna legenda.

„Honor" to również opowieść o niespełnionych nadziejach i miłościach. Prababka Esmy była nieszczęśliwa w małżeństwie, Pembe wyszła za mąż, ale jej wybranek kochał jej siostrę bliźniaczkę Jamilę, która została starą panną. W tej powieści ludzie sie mijają i spotykają w nieodpowiednim czasie, a to niesie ze sobą same nieszczęścia. Historia nie jest dla rodziny Topraków łaskawa, a jej zakończenie jest zaskakujące. Shafak bowiem umiejętnie dawkuje emocje, powoli odsłania przed czytelnikiem kolejne fakty, by na samym końcu uderzyć znienacka.

Shafak po raz kolejny udowadnia, że ma niesamowity dar opowiadania, tragiczne wydarzenia łagodzi niezwykle sensualny język, miękki i rozmetaforyzowany. Wierni czytelnicy tureckiej pisarki nie powinni być zawiedzeni.