Pavel Kosatík "Czeskie sny"

 

Autor: Pavel Kosatík

Tytuł: Czeskie sny

Przekład: Elżbieta Zimna

Wydawnictwo: Książkowe Klimaty

Seria: Czeskie Klimaty

Rok wydania: 2014

W snach podświadomość przekazuje nam bardzo cenne informacje o nas samych. Są one projekcją naszych marzeń i lęków. Jim Morrison twierdził, że sny rodzą rzeczywistość. Pavel Kosatík, czeski pisarz i dziennikarz w „Czeskich snach" pisze o iluzjach swoich rodaków o innych narodach. Polskie wydanie, jak informuje we wstępie tłumaczka, jest jedynie połową książki wydanej przez Kosatíka, ale za to na specjalne życzenie, czeski autor napisał tekst dotyczący naszego kraju.

„Czeskie sny" to osiem esejów historycznych, w których dziennikarz próbuje przedstawić wyobrażenia swoich rodaków dotyczące innych narodów, jakie kształtowały się na przestrzeni XIX i XX wieku.  Wiwisekcji zostały poddane wszelkie stereotypy, wyszły na wierzch narodowe wady Czechów, oczekiwania, mrzonki, narodowe animozje oraz sympatie.

Kosatík zamienia się w narodowego psychoterapeutę, sięga do przeszłości i w niej szuka istoty czeskiej duszy. Analizuje zatem relacje czesko - niemieckie, przy których wskazuje na odwieczną wrogość pomiędzy oboma narodami, przygląda się braterskiej miłości, jaką jego rodacy żywili przez dziesiątki lat do Słowaków, pisze o poddańczym i ślepym stosunku do Rosji i ZSRR, o marzeniach kolonizacyjnych związanych z terenami w Afryce, o problemie przyłączenia Rusi Podkarpackiej oraz Łużyc. I oczywiście o relacjach z Polakami.

Osiem snów, iluzji więcej, jednak nie zaczarowały mnie te oniryczne wycieczki. Fakt, eseje Kosatíka są krótkie i merytoryczne, ale jednak brakuje mi w nich iskry, analiza przeprowadzona przez czeskiego dziennikarza jest powierzchowna i czyta się ją jak podręcznik do historii dla liceum. Brak tu obecności autora, refleksji, wniosków, są tylko suche fakty, choć przyznać muszę, że kilka tekstów udało się zakończyć trafną puentą.

Być może, jak pisze wydawca, książka Kosatíka to inne spojrzenie na Czechy, bez piwa, Szwejka i tego całego czeskiego humoru, do mnie jednak forma historycznego przytaczania faktów jest nieatrakcyjna.