Made in Poland. Antologia reporterów „Dużego Formatu"

 

Tytuł: Made in Poland. Antologia reporterów „Dużego Formatu"

Wybór tekstów: Włodzimierz Nowak, Mariusz Burchart

Wydawnictwo: Agora S.A.

Rok wydania: 2013

Reportaż zawsze był traktowany po macoszemu. Jako forma dokumentalna stał niżej w literackiej hierarchii niż fikcja i zmyślenie. Dopiero Ryszard Kapuściński wyprowadził ten gatunek z granic dziennikarstwa w granice literatury pięknej, udowadniając, iż reportaż może być wielką sztuką.

Redaktorzy „Dużego Formatu" nigdy nie wątpili w moc reportażu, choć, jak to stwierdza we wstępie do „Made in Poland" Włodzimierz Nowak, cytując Małgorzatę Szejnert, która powiedziała, że reportaż jest nonsensem, bo ślamazarny, zawsze spóźniony, przegrywa z telewizją i internetem. Jest też drogi i zajmuje dużo miejsca. A mimo to <<Gazeta>> przez tyle lat pielęgnuje ten jawny nonsens, znajdując w tym niezwykłe poparcie czytelników. Bo czytelnicy są spragnieni konfrontacji z prawdziwymi bohaterami, z historiami wziętymi z życia, z którymi niejednokrotnie mogą się identyfikować. W reporterskim zdaniu widać świat w soczewce.-pisze dalej Nowak-Wszystko nabiera wtedy sensu. To przywilej, który wyróżnia reportaż spośród gatunków dziennikarstwa i pozwala temu wynalazkowi sprzed prawie stu lat (...) trwać i konkurować dziś z nowoczesnymi, szybkimi mediami.

Od kilku lat można zauważyć wzrost zainteresowania prozą dokumentalną. Wystarczy przyjrzeć się działalności wydawnictwa Czarne, które stworzyło chyba jedną z najlepszych serii reportażowych w kraju. Wśród ich autorów spotykamy największe nazwiska współczesnej literatury faktu: Jacka Hugo-Badera, Mariusza Szczygła, Wojciecha Tochmana, Lidię Ostałowską, Witolda Szabłowskiego, Marcina Kąckiego i wielu innych. To są również nazwiska, które m.in. znalazły się w antologii „Made in Poland".

Najstarszy tekst pochodzi z 1994 roku, a najnowszy z 2013 roku. Zbiór otwiera rewelacyjny reportaż Tomasza Kwaśniewskiego, badający stosunek Polaków do nagości. Dalej jest jeszcze ciekawiej i zabawniej, bo oto Mariusz Szczygieł przedstawia czytelnikowi sylwetkę jednego z największych wkurzaczy czeskich- artysty Davida Černego, choć uważam, że nasz najpopularniejszy czechofil ma w swym dorobku dużo ciekawsze teksty, choćby ten o poezji klozetowej w Czechach.

„Wkurzacz czeski" to reportaż portretowy, a takich jest więcej w antologii: „To nie mój pies, ale moje łóżko" o Agnieszce Osieckiej, tekst mocny przedstawiający poetkę z perspektywy jej córki, czy też „Duży słoń" Michała Matysa o Aleksandrze Gudzowatym.

Anotologia ma to do siebie, że skupia jak w soczewce to co najlepsze i różnorodne. „Made in Poland" daje nam przekrój stylów, odmian i różnych języków reporterskich. Rozpiętość tematyczna jest ogromna. Oprócz wspomnianych wyżej tekstów potrtetowych znajdujemy w zbiorze reportaże historyczne („Królowa PRL-u" Piotra Lipińskiego o papierze toaletowym, „Książka wisiała, manikura trwała" Grzegorza Sroczyńskiego o książkach zażaleń), specjalistyczne („Kocham cię. Zabijmy męża" Magdaleny Grzebałkowskiej o pewnej firmie, która wyłudza pieniądze przez sms-y, „Przeciwnik wasz, diabeł" Magdaleny Grochowskiej o egzorcyzmach, „Najniższa półka" Wojciecha Staszewskiego o najtańszych produktach w hipermarketach), społeczno-obyczajowe (Leszek K. Talko „Jeśli dziś wtorek, to jesteśmy w Belgii" o wycieczce Pięć stolic w pięć dni), śledcze (Jacek Hugo -Bader „Chłopcy z motylkami" o młodocianych złodziejach).

Taka antologia to prawdziwy rarytasik dla osób interesujących się reportażem, ponieważ prezentuje różne szkoły, czytelnik dostaje do rąk kilkanaście z życia przepisanych opowieści autorstwa najwybitniejszych współczesnych reporterów. Oczywiście, że nie wszystkie teksty wciągają i sprawiają, że zapominamy o bożym świecie. Oczywiście, że jest to wybór subiektywny redaktorów Włodzimierza Nowaka i Mariusza Burcharta, ja bym wybrała inne teksty Badera, Tochmana i Szczygła. Oczywiście, że nie można było umieścić wszystkich autorów, ale ci najważniejsi są.

A dopełnieniem każdego tekstu jest krótki biogram autora reportażu zredagowany przez Grzegorza Szymanika. Panie Grzegorzu, kłaniam się w pas, cóż za piękna sztuka krótkiego i przystępnego podania kilku interesujących informacji o autorze!

To dobra publikacja, ładnie wydana, ilustrowana ciekawymi zdjęciami, które tworzą spójną całość z tekstem. Polecam wszystkim miłośnikom prozy dokumentalnej oraz tym, którzy rozpoczynają dopiero swoją przygodę z reportażem- „Made in Poland" będzie stanowić dla nich taki mini-przewodnik po współczesnych wybitnych autorach tego gatunku.