Elif Shafak "Sufi"

 

Autor: Elif Shafak

Tytuł: Sufi                  

Przekład: Anna Akbike  Sulimowicz

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie

Rok wydania: 2013

„Sufi" to powieściowy debiut, za który Elif Shafak otrzymała Nagrodę Rumiego, wyróżnienie przyznawane w kręgu literatury mistycznej.

Już w pierwszej powieści ujawniają sie charakterystyczne dla twórczości tureckiej autorki cechy. Shafak porównywana jest z Szecherezadą, której opowiadane co noc Sułtanowi baśnie ocaliły życie. Od bohaterki „ Baśni tysiąca i jednej nocy" pisarka przejęła upodobanie do szkatułkowej narracji. W jej powieściach jedna historia staje się początkiem kolejnej, a postaci na początku niemające ze sobą nic wspólnego, nagle odnajdują się na zapętlonych kartach dziejów.

Proza Shafak zawsze jest nasycona mistycznymi wątkami, tureckimi legendami, motywami zaczerpniętymi z wierzeń z różnych kręgów kulturowych. Na kartach jej powieści roi się od postaci dżinów, duchów, zwierząt, roślin i rzeczy, które przyjmują ludzkie cechy, towarzyszących wykreowanym przez pisarkę bohaterom. Miejscem, w którym rozgrywają się wydarzenia jest zazwyczaj Stambuł-Miasto Miast, które kryje w sobie wiele smaków, zapachów i szeptów.

„Sufi" posiada wszystkie te cechy, można więc postawić tezę, że autorka „Czarnego mleka" już od samego początku miała mocno sprecyzowany styl, który stał się jej wizytówką.

Pinhan jest młodym, zagubionym chłopakiem, który trafia do bractwa derwiszów. Tam się wychowuje, ale nigdy nie zostaje uznany za pełnoprawnego członka zakonu, ponieważ nie ma swojej historii. Bohater postanawia wyruszyć w drogę do Miasta Miast, by odnaleźć siebie. Pinhan skrywa w sobie tajemnicę. Nie jest on bowiem zwykłym chłopakiem, ma dwoistą naturę, a podróż do Stambułu ma mu również pomóc w określeniu własnej tożsamości.

Trafia do Akrep Arif dzielnicy o dwóch walczących ze sobą nazwach. Z czterech stron otaczają ją cztery bramy, których strzegą cztery wiatry: Śmiały, darzący ludzi odwagą; Wirujący dający urodę; Gadatliwy darujący cięty język; Łagodny odpowiedzialny za skromność. Nad wiatrami pieczę ma Siedem Staruch, do których trafia Pinhan. Od tego momentu jego los jest związany z magiczną dzielnicą. To od młodego derwisza zależy, czy gniew jej założyciela zostanie ukojony.

Historia młodego sufiego to przepiękna opowieść oddająca hołd potrzebie posiadania własnej historii. Człowiek bez przeszłości jest człowiekiem bez właściwości. Każdy z bohaterów Shafak ma do przekazania własną opowieść, która zdeterminowała ich życie i obecną sytuację.  Są to powieści o nieszczęśliwych miłościach, cierpieniu, dziejach rodzinnych.

Autorka „Bękarta ze Stambułu" umiejętnie przechodzi ze świata realnego w świat fantastyczny, puszcza wodze wyobraźni, wplata w narrację turecki mity i wierzenia, ożywia przedmioty, które skrywają tajemnice.

„Sufi" to modelowa powieść skupiająca charakterystyczne dla Shafak cechy. Jeśli więc lubicie napisane z wielkim rozmachem epickim powieści, jeżeli macie ochotę na dużą dawkę magii i nie boicie się dżinów- sięgajcie śmiało po tę debiutancką historię. Gwarantuję, że się nie zawiedziecie, a uważny czytelnik dowie się przy okazji skąd się wzięło powiedzenie „ goły jak święty turecki".