Amy Stewart "Zbrodnie robali. Wesz, która pokonała armię Napoleona i inne diaboliczne insekty"

 

Autorka: Amy Stewart

Tytuł: Zbrodnie robali. Wesz, która pokonała armię Napoleona i inne diaboliczne insekty.

Przekład: Dariusz Wójtowicz

Wydawnictwo: W. A. B.

Rok wydania: 2012

Chcecie bajki? Oto bajka:
Była sobie Pchła Szachrajka.
Niesłychana rzecz po prostu,
By ktoś tak marnego wzrostu
I nędznego pchlego rodu
Mógł wyczyniać bez powodu
Takie psoty i gałgaństwa,
Jak pchła owa, proszę państwa.

[Jan Brzechwa „Pchła Szachrajka"]

Gdyby Jan Brzechwa przeczytał książkę Amy Stewart  znalazłby odpowiedź na swoje pytanie, co więcej, książka dostarczyłaby naszemu poecie wielu ciekawych bohaterów do kolejnych wierszy.

„Zbrodnie robali. Wesz, która pokonała armię Napoleona i inne diaboliczne insekty" to nie jest kompedium wiedzy o robalach, bo tyle tego tałatajstwa na świecie, że nie sposób zebrać go w jednotomową malutką książeczkę. Powiedzmy, że jest to przegląd co ciekawszych oryginałów i insektów, które potrafią człowiekowi zaleźć za skórę. Dosłownie.

Pierwszy raz, czytając książkę, miałam wrażenie, że jej „bohaterowie" wyłażą spomiędzy okładek i moszczą się w moim łóżeczku i rozłażą po całym ciele. Bo Amy Stewart w naturalistyczny sposób opisuje zwyczaje pokarmowe i rozrodcze insektów, które bada oraz opowiada o metodach rozsiewania wszelkiego rodzaju chorób.  Czytamy sobie zatem o robalach sprawiających ból, zabójczych, niszczących, niebezpiecznych i okropnych - taką klasyfikację wprowadza bowiem autorka. Otrzymujemy przy tym wykaz zakażeń i chorób przenoszonych drogą robalową. Mamy tu do czynienia z owadami z całego świata, choć główny nacisk jest kładziony na te, które występują w Stanach Zjednoczonych.

Z tej książki dowiecie się moi mili m.in. dlaczego gryzące muszki mogą być przyczyną rozpadu małżeństwa, czym są soki żołądkowe szerszenia dla sportowca, jak powstaje spadź, co to są motyle miłości. Poznacie miłosne zaloty modliszek i zwyczaje panujące na dworze termitów. Dowiecie się dlaczego poczciwa dżdżownica może stać się niszczącym potworem, a pożyteczna mrówka może sprowokować do chwycenia za maczetę i odcięcia sobie ręki.

Jest tu tez rozdział szczególnie ważny dla, nomen omen, moli książkowych, opisujący robale, które upodobały sobie na swe ofiary książki.

Amy Stewart opisuje to całe robactwo w sposób uporządkowany w postaci haseł encyklopedycznych, podaje nazwy łacińskie, rodziny i gatunki, miejsce występowania, czasami przytoczy anegdotę lub zaskoczy jakąś ciekawostką. Nie jest to jednak praca naukowa, tylko katalog insektów sporządzony przez dziennikarkę zafascynowaną ciemną stroną relacji człowieka z naturą. To taki mini-przegląd dla laików, napisany przystępnym językiem. Mi w tej publikacji brakuje jednak humoru.  Nie znoszę stworzeń, które mają więcej niż cztery kończyny, szczękonóżki, delikatne skrzydełka (choć motyle, to inna sprawa) i taka dawka wiedzy o tym, gdzie to tałatajstwo się czai, co wyprawia z człowiekiem bez odpowiedniej literackiej obróbki jest dla mnie lekko nieprzyjemnym doświadczeniem.  Ale jeśli kogoś fascynują te małe, biegające i latające insekty, jeśli ktoś chce mieć ogólną wiedzę o robalach, ta książka jest dla niego.