Mario Vargas Llosa "Listy do młodego pisarza"

 

Autor: Mario Vargas Llosa

Tytuł: Listy do młodego pisarza

Przekład: Marta Szafrańska-Brandt

Wydawnictwo : Znak        

Rok wydania: 2012

„Nie jest to podręcznik sztuki literackiej- tej prawdziwi pisarze uczą się sami. Jest to esej mówiący o tym, jak rodzą się i powstają powieści, oparty na moich własnych doświadczeniach, które nie muszą być identyczne z doświadczeniami innych prozaików, ani nawet ich przypominać (...) Jest to zatem książka bardzo osobista i, w pewnym sensie, coś na kształt autobiografii"

(MVL  Listy do młodego pisarza)

„Listy do młodego pisarza" to książka nietypowa, można ją nazwać autobiograficzną, jak czyni to sam autor we wstępie, ale można również potraktować ją jako swoisty podręcznik do creative writing. Llosa w dwunastu listach do młodego adepta sztuki powieściowej odsłania tajniki warsztatu- swojego warsztatu, każdy bowiem pisarz ma inne literackie doświadczenia.

Autor „Marzenia Celta" rozpoczyna swe wykłady od kwestii predyspozycji do pisarskiego zawodu : „Ten kto piękne i zaborcze powołanie przyjął za swoje, nie pisze, aby żyć, lecz żyje aby pisać", jeśli więc nie czujesz potrzeby, by wszystko, co się wokół ciebie dzieje przekształcać w materię literacką- nie możesz być dobrym pisarzem.  Bo pisanie to zawód i tak jak w przypadku księży, nauczycieli, lekarzy, czy też innych fachów, tutaj również musisz czuć powołanie. A czymże jest to powołanie i jak je odkryć? O tym przeczytasz w liście pierwszym.

Jak już się określisz, możesz przejść drogi czytelniku do kolejnych epistoł, z których dowiesz się m. in. o konstrukcji powieściowego czasu i przestrzeni, o tym ilu narratorów można wcisnąć w powieść i jaki przyjąć punkt badania rzeczywistości literackiej, czym jest realistyczny świat przedstawiony, a czym fantastyczny. Kilka słów poświęconych jest sposobom na znalezienie odpowiedniego tematu, ale większość epistoł dotyczy zagadnienia formy powieściowej.

Llosa w listach do młodego przyjaciela odziera z romantyczności sztukę pisania. Owszem, geniusz, natchnienie to nieodłączne cechy, które powinien posiadać każdy literat, ale oprócz tych mistycznych predyspozycji, skryba musi wykazywać się dyscypliną, musi być po trosze rzemieślnikiem, który rzeźbi wytrwale w materii słowa, stwarzając tym samym nowy twór.

„Listy do młodego pisarza" to książka specyficzna przeznaczona dla wszystkich, którzy kochają fikcję, którzy chcą zaglądnąć do literackiej kuchni, by poznać tajniki wyrafinowanych powieściowych smaczków. Llosa zdaje się przy tym być niezrównanym maestro, serwuje nam przepisy opierając się nie tylko na swoich doświadczeniach, ale przywołując również nazwiska Flauberta, Hemingwaya, Cortazara i wielu innych znanych mistrzów słowa pisanego. Przy tym owe wykłady nie niosą ze sobą maniery naukowej, nie są obciążone tym ciężkim uniwersyteckim stylem, który potrafi zniechęcić nawet najbardziej zagorzałych entuzjastów. Nie. Llosa w niezwykle obrazowy i przystępny sposób tłumaczy przyszłemu literatowi zawiłe pojęcia z dziedziny powieściowej poetyki. Pełno w tych listach kunsztownych metafor, zaskakujących porównań (np. takich, w których noblista zestawia ze sobą pisanie powieści do odwróconego striptizu), a do tego przyznać trzeba, że forma epistolarna znakomicie została wykorzystana do poprowadzenia jasnej i przejrzystej argumentacji. Mamy tu zatem teksty kunsztownie zbudowane zgodnie z zasadami retoryki- na początku nadawca informuje we wstępie o jakim zagadnieniu tym razem będzie mowa, następnie powoli rozwija temat, wprowadzając definicje, które są okraszone przykładami wziętymi z historii literatury, by na końcu podsumować swoje wywody. Dlatego ci, którzy się obawiają, że nic nie zrozumieją z owych swoistych wykładów, mogą śmiało sięgać po „Listy do młodego pisarza", bowiem nie jest to książka tylko dla młodych literatów czy też polonistów, jest to dopełnienie eseistycznej twórczości Mario Vargasa Llosy i każdy entuzjasta jego twórczości znajdzie w „Listach" kilka smakowitych kąsków.

Książka Mario Vargasa Llosy „Listy do młodego pisarza" ukaże się 26.01.2012 roku. Za egzemplarz recenzyjny dziękuję Wydawnictwu Znak.